15-06-2015
Het Holland Festival trekt wederom veel aandacht. Als een viering van podiumkunsten wordt het aan Amsterdam en het hele land gepresenteerd. Opmerkelijk dit jaar is de vijfde Boekmanlezing, met als centraal thema ‘Cultuur en de stad’. Experts Jeroen Boomgaard en Eva de Klerk duiken in de kwestie van ‘Nijntjeficatie’ en de verloedering van de stadsranden.
De boekmanlezing
Tijdens Boekmanlezing 2015 deelde Jeroen Boomgaard, verbonden als kunsthistoricus aan de Rietveld Academie en LAPS, zijn zorgen. Hij reageerde op de opmerking “Amsterdam is klaar” door burgemeester Van der Laan. Voor Boomgaard is dit een zorgwekkende gedachte. Een stad blijft altijd in beweging en moet ruimte bieden voor verrassingen en dynamiek. Echter, de huidige trend is dat inwoners meer en meer toeschouwers worden in hun eigen stad. Maar, een goede kus komt van twee kanten.
Boomgaard bekritiseert ook de toename van kinderlijke kunstwerken in de openbare ruimte. Wat moeten we dan met kunst in de openbare ruimte? Boomgaard stelt voor om kunstwerken te maken die de onderliggende lagen van de stad blootleggen. Zijn pleidooi draait om het actief toe-eigenen van de openbare ruimte, vergelijkbaar met hoe dieren hun omgeving innemen.
Vervolgens nam Eva de Klerk het woord. Ze deelde enthousiast haar ervaringen met de transformatie van de NDSM-werf. Kunstenaars en de stad hebben een wederzijdse relatie; terwijl kunstenaars leven blazen in stedelijke ruimtes, moet de stad ook teruggeven. De Klerk benadrukte ook het belang van duurzaamheid boven commercie.
Kritiek op commerciële richting
Het concept van “Stad als Casco”, geïntroduceerd door De Klerk in de jaren ’90, stelt voor om te investeren in gebouwen in plaats van winst te maken uit de verkoop ervan. Dit heeft geleid tot een golf van innovatie rond de NDSM-werf, waar experimenten plaatsvinden die elders in Amsterdam ondenkbaar zouden zijn.
Toch waarschuwt De Klerk voor de commerciële richting die de werf nu inslaat. Oorspronkelijk bedoeld als een plek voor non-profit initiatieven, wordt het nu overspoeld door grootschalige festivals, projectontwikkelaars en toeristen. Het unieke karakter van de werf loopt hierdoor gevaar.