In zijn Dordt op zoek naar nieuwe vormen van buurtparticipatie
“Ik vind dat de stad net zoveel van mij is als van mijn buurman, de wethouder en de projectontwikkelaar. Iedereen maakt de stad, dus iedereen moet invloed kunnen hebben op de processen die de stad maken. Ik wil dat bewoners wegstappen van het ‘ ivoren toren’ idee en beseffen dat als ze samen een vuist maken er echt naar ze geluisterd wordt. “
Enthousiast, altijd druk, sterk verbonden met de buurt en constant betrokken bij de ontwikkelingen in Dordt, de stad waar hij al zijn hele leven woont. Dit jaar startte Stadmaker Ifor Schrauwen samen met anderen een nieuw initiatief dat in het leven is geroepen om de sociale cohesie in de Vogelbuurt, een wijk in Dordrecht met een negatief imago, te verbeteren. Met Het Vogelnest – een aantal flatjes die zijn omgevormd tot buurtkamer, atelier en moestuin – probeert Ifor samen met andere initiatiefnemers op zoek te gaan naar een nieuw Buurthuis model en nieuwe vormen van buurtparticipatie.
Al enige tijd willen Coöperatie Woonbron en de gemeente Dordrecht wat doen aan het verval van de Vogelbuurt, een probleem dat zij volgens Ifor eerder zelf hebben veroorzaakt. Met behulp van stadswandelaar en verbindende schakel Floor Ziegler gaan alle partijen met elkaar in gesprek en opent op 22 juni 2016 Het Vogelnest haar deuren.
Het Vogelnest in vogelvlucht
” De wijk ligt nu overal onder een vergrootglas. Uitkeringstrekkers, schoolverzuim, veiligheidsgevoel, van die blasé termen die repressie alleen maar in de hand werken. Dus dan vind ik het wel tof dat wij daar een tegengeluid aan kunnen bieden. “
Het Vogelnest zijn in totaal zes panden, vier daarvan worden bewoond door Ifor en andere initiatiefnemers. Zij betalen hun huur in de uren die zij besteden aan het ontwikkelen en vormgeven van het initiatief. De andere twee panden zijn nu omgevormd tot buurtkamer en atelier. Ifor geeft aan dat het project eigenlijk net is begonnen. In juni was de kick-off en september is de eerste maand waarin een volledig programma is gedraaid. De moestuin is al een daverend succes, ‘eten op het vogelnest’ loopt goed en ook het naaiatelier begint te lopen. Ifor geeft aan dat de buurtbewoners hun weg naar de Het Vogelnest langzaam beginnen te vinden. Van jeugd die schoorvoetend binnen komt kijken tot aan oudere bewoners die zich inschrijven voor het wekelijkse gezamenlijke diner.
Het idee achter dit initiatief is om door middel van laagdrempelige programmering nieuwe vormen van verbinding te stimuleren en de buurt actief te betrekken bij de invulling van de activiteiten. Uiteindelijk moet dit een plek worden waarin mensen een alternatief kunnen zien voor hoe we ook met elkaar en met de wereld om ons heen om zouden kunnen gaan.
Maar het gaat verder dan buurtverbinding; Ifor heeft grotere ambities. Aan het einde van dit traject van maximaal vijf jaar is het de bedoeling om, door middel van onder andere crowdfunding, één van de panden te kopen en te schenken aan de buurt. Dit betekent dat bewoners dan alles zelf kunnen programmeren en beslissen, niet meer (financieel) afhankelijk zijn van de gemeente of de woningcoöperatie en Ifor en zijn collega’s alleen nog een faciliterende rol spelen. Een vastgoedobject vrij van hypotheek, subsidies en huur die de bewoners in kunnen zetten als kapitaal om hun eigen buurt positief te beïnvloeden.
Een Stadmaker pur sang
Ifor is een verbinder, hij spreekt vele talen als het aankomt op de verschillende werelden binnen stedelijke ontwikkelingsprocessen en heeft sinds de oprichting van zijn stichting 12 jaar geleden, een groot en divers netwerk ontwikkeld. Met Het Vogelnest – maar ook het net afgeronde project Werkplaats Oost – probeert hij eigenlijk twee passies bij elkaar te brengen. Enerzijds die voor cultuur; Ifor was betrokken bij de programmering van verschillende festivals en was een tijd lang programmamaker bij poppodium Bibelot. Anderzijds de meer sociale, maatschappelijke kant met betrekking tot de ruimtelijke invulling van steden; iets dat vooral voortkomt uit zijn krakersverleden. Door beide interesses te combineren in zijn zoektocht naar nieuwe vormen van buurtparticipatie probeert Ifor ook duidelijk te maken dat lobbyen niet zozeer is voorbehouden aan gemeenteraadsleden, wethouders en projectontwikkelaars.
” Ik hoop echt dat we de komende vijf jaar de buurtbewoners rondom het Nest echt kunnen motiveren om te beseffen dat ze zelf heel veel invloed hebben in wat er in en rondom hun wijk gebeurt. “
Ifor legt uit dat hij zijn projecten ziet als voorbeelden van directe actie, als een soort van buitenparlementaire politiek waarin je jezelf niet verkiesbaar stelt, maar wel actief lobbyt voor dingen in de stad. Hij hoopt dat andere mensen ook inzien dat als zij zich verenigen, hun mond opentrekken en besluiten wat ze willen, dat ze dan heel zichtbaar kunnen zijn en dat er ook geluisterd wordt.
Advies aan alle Stadmakers
Ifor geeft aan dat het opbouwen van een divers netwerk en goede reputatie ontzettend belangrijk is om invloed te vergroten. Door zijn verleden in de krakersbeweging heeft hij belangrijke contacten opgedaan, mensen die “zijn rug hebben”, zowel in ambtelijke als niet-ambtelijke kringen. Ook draait zijn stichting al vijf jaar positieve cijfers. Stadmaken is dus letterlijk en figuurlijk vaak een kwestie van bouwen. Daarbij heeft hij over de jaren geleerd dat je beter niet kan lobbyen bij lokale politieke partijen, maar het ontzettend prettig is om relaties op te bouwen met lokale ambtenaren.
” Via politieke partijen worden ambtenaars van bovenaf geïnstrueerd, dus zijn ze niet betrokken en zeggen ze veel sneller dat iets niet mogelijk is. Terwijl als je een ambtenaar enthousiast kan krijgen voor je plan, dan heb je een veel grotere kans dat dit plan vervolg krijgt. De ambtenarij is in principe ook gewoon een bottum-up beweging. “
Verder is Stadmaken net als ondernemen, je schiet 9 keer mis en de 10e is raak. Ifor gaat in november naar een bijeenkomst waar hij voor de derde keer een uitgeschreven idee gaat pitchen. Als het lukt gaat hij er wat mee doen en zo niet herschrijft hij zijn idee, doet het weer terug in de la en probeert het een andere keer weer. Ifor geeft aan dat er vaak ook heel veel onmogelijkheden liggen binnen allemaal afdelingen. “Soms is de wil of het momentum er gewoon niet.”
Toch lijkt Ifor Schrauwen altijd onvermoeibaar (en succesvol) door te gaan. Hij hoopt dan ook dat over vijf jaar Het Vogelnest zichzelf gaat redden en dat mensen dusdanig geïnspireerd raken dat het ook op andere plekken op de wereld wordt toegepast. Waar hij zelf staat over vijf jaar staat weet hij niet. Waarschijnlijk gewoon in Dordt, alweer bezig aan een nieuw project.