De Lighthouse is een initiatief dat midden januari is gestart in een lege loods van 300m2. We hebben de drie initiatiefnemers van het project geïnterviewd: Bart, Arno en Kayla. Bart was betrokken bij de ontwikkeling van de Ceuvel, Arno maakt deel uit van de Black Rabbit Collective en Kayla is een architect uit de Verenigde Staten, nu werkzaam bij Thinkarchitecture. Het idee achter de Lighthouse is om een geëngageerde community op te zetten en een fysieke culturele vrijplaats te creëren waar alle aspecten uit het dagelijks leven worden gecombineerd. Het interview zal zich toespitsen op twee hoofdvragen: hoe zal dit idee worden gematerialiseerd en hoe zal de ruimte worden getransformeerd?

Wat zijn de drie belangrijkste ambities van het Lighthouse project?

Het ontwikkelen van zo’n plek zal een langzaam proces zijn, maar het begin is al gemaakt: nu is het een kwestie van aansturen.

Bart: Met de Lighthouse willen we een prototype van een zelfbewust en regeneratief model creëren, waar de nadruk ligt op de mens en zijn omgeving. Door het ontwikkelen van een ‘free space’ willen we bijdragen aan de organische ontwikkeling aan de waterkant. Er zijn mensen die ons willen helpen en er zijn bepaalde materialen beschikbaar die we mogen gebruiken. Dit zal een plek worden waar diverse activiteiten worden gecombineerd. Als je wilt chillen dan kan dat, maar je kunt ook actief bezig zijn en dingen gaan bouwen.

Bart: We willen ondernemers zijn en een alternatieve leefwijze creëren waar we onszelf kunnen uiten. Het ontwikkelen van zo’n plek zal een langzaam proces zijn, maar het begin is al gemaakt: nu is het een kwestie van aansturen.

Arno: We willen anderen aanmoedigen om dit te doen. Mensen kunnen bijdragen aan de Lighthouse en het gevoel hebben dat ze echt deel uitmaken van deze community. We willen mensen vrijheid geven waardoor ze zullen gaan participeren en verantwoordelijkheid willen nemen.

Wanneer zijn jullie met het idee gekomen om dit project te starten?

Arno: We begonnen er afgelopen zomer voor het eerst over na te denken. We dachten eraan om ons project samen te voegen met de Waterhouse. We hebben ongeveer zes maanden de tijd genomen om het concept te ontwikkelen en nieuwe ideeën in te brengen. Alle plannen staan op papier, nu moeten we het in werking gaan zetten en alles bij elkaar brengen.

Bart: Het project is deels ontstaan uit noodzaak aangezien het steeds moeilijker wordt om geschikte woningen te vinden. Hierdoor wilden we beginnen om te experimenteren met een gedeeld woonproject. We zouden in het begin in de Lighthouse kunnen wonen, en later kan het een plek worden voor andere activiteiten. We zien zoveel verschillende mogelijkheden met deze loods en de waterkant van 500m2 die we delen met onze buren. We willen de loods veranderen in een nieuwe ‘free space’ waar we kunnen experimenteren met verschillende leefstijlen en vormen van kunst. Hierdoor zijn we ‘open’ in de zin van het uitnodigen van mensen zodat wij kunnen zien of we de plek kunnen opbouwen met meerdere perspectieven en verschillende artiesten.

De Lighthouse is te vinden in de buurt Buiksloterham, dat deel uitmaakt van Amsterdam-Noord. De gemeente wilt het gebied transformeren van industriële zone naar een woongebied. Hoe spelen jullie in op deze transitie?

Bart: Op dit moment wonen slechts 300 mensen in deze buurt, maar in een paar jaar zal dit oplopen tot 3000 mensen. Deze transitie heeft twee aspecten: allereerst zal de gehele Buiksloterham in een living lab voor de circulaire economie veranderen. Dit betekent dat schone DIY-technologieën toegankelijker worden, wat wij graag willen combineren met de inbreng van artiesten. Ten tweede wil de gemeente op een eenzijdige manier de buurt gentrificeren. Veel huizen die zullen worden gebouwd hebben rijkere burgers als doelgroep. Deze gestandaardiseerde woningbouw biedt geen plek voor jonge creatievelingen. Wij zijn het hier niet mee eens omdat wij van mening zijn dat diversiteit belangrijker is dan conformiteit. De Lighthouse is een manier om onszelf te organiseren en om in onze basisbehoeften te voorzien omdat we zien dat het grote systeem ons hierin niet voldoende kan voorzien.

Ook ten aanzien van wat legaal is willen we een community opzetten voor een langere termijn. We willen uitzoeken wat legaal is en wat mogelijk is binnen deze grenzen, dit is de reden waarom we aan het kijken zijn wat mogelijk is op het water. We zijn geïnspireerd door een interessant project in Berlijn waar we mee verbonden zijn, genaamd Spree:Publik. Dit is een DIY-haven waar vlotten worden gebouwd om verschillende activiteiten te kunnen ondernemen op het water. Dit alles komt neer op één principe: veerkracht.

Het eerste idee dat ten uitvoering zal worden gebracht is het architectuurproject ‘Darwin’s Delight’. Zou je ons hier meer over kunnen vertellen?

We willen kleine ruimtes in een grotere ruimte (de loods) creëren, waarmee we de publieke ruimte en de privéruimte met elkaar willen combineren.

Kayla: Het doel van het project is om uit te zoeken hoe een plek kan veranderen met lokale bouwmaterialen. We willen kleine ruimtes in een grotere ruimte (de loods) creëren, waarmee we de publieke ruimte en de privéruimte met elkaar willen combineren. We gaan beginnen met 50 blokken gemaakt van piepschuim. Deze blokken zijn ongeveer een meter bij 80 centimeter en 60 centimeter hoog. We willen de ruimte graag open houden omdat we veel waarde hechten aan open ruimtes. Maar natuurlijk moeten de bouwprojecten ook goed isoleren en een sterke structuur hebben.

Arno: De ruimte moet flexibel zijn zodat we er meerdere functies mee kunnen uitoefenen. In het begin hadden we plannen om aparte kamers te maken en ze te verhuren per vierkante meter, maar nu laten we dit plan varen. We willen graag een open omgeving creëren nu we weten hoe deze ruimte werkt.

Hoe willen jullie het Lighthouseproject financieel gaan ondersteunen?

We willen uitvinden wie binnen deze community past: hebben geïnteresseerden dezelfde ideeën en overeenkomende normen en waarden?

Bart: Dat is iets wat we nu nog aan het uitvogelen zijn. We willen graag een veilige en tolerante omgeving aanbieden zodat mensen het gevoel hebben dat ze hier thuis horen. Om dit te bewerkstelligen dachten we als eerste aan het opstarten van een coöperatie, maar voor nu is het beter dat we starten met een stichting. We hopen dat de Lighthouse uiteindelijk zelfstandig kan functioneren.

Arno: Om dit te realiseren willen we verschillende soorten lidmaatschappen introduceren. Voor 50 euro per maand kun je de stichting ondersteunen, maar je kunt ook voor een paar euro per maand gaan dansen of andere evenementen gaan bezoeken. In het begin is het belangrijk om het project te sturen. We willen uitvinden wie binnen deze community past: hebben geïnteresseerden dezelfde ideeën en overeenkomende normen en waarden? Daarna willen we naar een zelfsturende structuur toe werken, dat zou ideaal zijn.

Arno: We werken aan een nieuw soort bedrijfsmodel dat zich richt op profit-for-purpose. Hierdoor zal het voor de deelnemende leden mogelijk worden om zichzelf te ‘programmeren’, hiermee bedoelen we dat ze kunnen investeren in hun eigen werkplek of expositieruimte. Winstbejag is zeker niet het doel, maar we moeten de kosten op de een of andere manier toch zien te dekken. We willen geen fulltime horecagelegenheid worden, in plaats daarvan willen we deze plaats meer privé houden.

Bart: Het is geen vaststaand concept, spontaniteit is het belangrijkste. We streven niet na om een horeca-hotspot te worden, we willen in plaats daarvan een clubhuis, gebaseerd op het principe van leden. Dit clubhuis zal gedreven worden door gedeelde waarden en normen, dat een duurzaam financieel model zal bevorderen. We hebben veel intenties voor de plek en we willen graag zien hoe het gaat transformeren. Hoe die transformatie eruit gaat zien hangt volledig af wie mee gaat doen.

Heb je een idee hoe je de genoemde uitdagingen aan gaat pakken of gaan jullie simpelweg experimenteren om te zien wat werkt en wat niet?

We hadden het ook kunnen sluiten, alles kunnen opbouwen en dan een grote opening kunnen houden, maar dat is niet de manier waarop we het willen organiseren.

Arno: Een groot gedeelte is experimenteel. Voordat we deze plek hadden was het heel moeilijk om er invulling aan te geven. De eerste huurweek is nu voorbij en we zijn mensen gewoon aan het uitnodigen om hier te komen en hun ideeën in te brengen. Het is nu de kunst om al deze verschillende ideeën, waarden en normen te combineren en de community hiermee aan de gang te brengen. Misschien blijken sommige dingen niet te werken, maar dat is geen probleem: we kunnen het aanpassen of iets nieuws maken. Dit is de reden waarom we de plek open houden voor nu, ook al is de ruimte nog volledig leeg. We hadden het ook kunnen sluiten, alles kunnen opbouwen en dan een grote opening kunnen houden, maar dat is niet de manier waarop we het willen organiseren. We willen het juist nu het leeg is laten zien en interessante mensen naar deze plek brengen zodat we samen iets kunnen gaan opbouwen.

Je zei eerder dat het Lighthouse-project een langzaam proces is, hoe wil je dit precies gaan vastleggen?

Arno: Dat klopt, we willen een soort documentaire gaan maken. Het vastleggen is belangrijk voor ons, omdat we graag willen zien hoe het eindproduct eruit gaat komen te zien.

Bart: Deze ruimte is nu al zoveel aan het veranderen, ook al hebben we deze ruimte pas een week. We willen doorgaan met organiseren van open avonden elke week of elke twee weken. Daarnaast kunnen anderen het proces ook volgen met foto’s als ze niet fysiek aanwezig kunnen zijn. En het maakt niet uit als het een aantal keer misgaat.

Arno: Het is een goed contrast met de huidige samenleving waar we altijd dingen vooruit plannen, de meeste mensen hebben al een plan over hoe hun gehele leven eruit gaat zien. Wij willen meer pragmatisch zijn en dingen mogelijk maken.

Als je op de hoogte wilt blijven van de voortgang van het Lighthouseproject kun je de website bezoeken of de facebookpagina bekijken.