Uit frustratie over het negatieve beeld van vluchtelingen in de media lanceren zes studenten van de kunstacademie in Utrecht The Publisher. Dit online platform geeft een podium aan de schrijvers, kunstenaars en fotografen onder vluchtelingen, om bewustzijn te creëren bij het Nederlandse publiek. Creativiteit wordt ingezet om de beeldvorming rond het vluchtelingenvraagstuk in Europa en Nederland te veranderen. The Publisher geeft vluchtelingen de kans hun eigen verhaal te vertellen.

Het initiatief is opgezet vanuit een interdisciplinair studieproject van de HKU, waar studenten met verschillende studieachtergronden samen een project opstarten. Het vluchtelingenvraagstuk was een onderwerp wat hen alle zes bezighield. Tijdens het programma De Vluchtroute, een programma van Pakhuis de Zwijger, kreeg dit idee meer vorm. Geïnspireerd door één van de sprekers, Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling, formuleerden ze hun doel: “Sta op tegen de negativiteit, verander de toon van het vluchtelingendebat.”

“Er wordt veel over vluchtelingen geschreven, maar zelf komen ze nooit aan het woord.”

Vanuit deze ambitie plaatsten de studenten een oproep op de Refugees in Nijmegen Facebook. Drie Syrische jongens uit vluchtelingenkamp Heumensoord reageerden op hun bericht, waarna ze een afspraak maakten om te brainstormen over het project. De jongens staan huiverig tegenover de media. Zo had Soufian*, een vluchteling uit Syrië, een uitgebreid interview met de Volkskrant over zijn ervaringen in het Heumensoord. Hij had verbeterpunten voor het kamp aangekaart, maar vooral positief gesproken over Heumensoord. “Vervolgens verscheen er in de krant slechts één zinnetje over hoe negatief hij was geweest over het kamp”, vertelt Sacha Schemkes, één van de oprichters van The Publisher. Uitspraken van vluchtelingen worden verdraaid en uit hun context gehaald door de media: dit willen de studenten totaal anders doen. Daarom besloten ze hun project niet over vluchtelingen te doen maar voor en door vluchtelingen: “we laten ze zelf hun verhaal vertellen, de creaties van vluchtelingen plaatsen we rechtstreeks op de website.” The Publisher fungeert als doorgeefluik, daarnaast begeleiden de studenten de vluchtelingen bij het creëren van de content en bij het vinden van de juiste materialen en apparatuur. Op deze manier geven ze vluchtelingen de kans te laten zien wie ze zijn en hun boodschap hoorbaar maken aan het Nederlandse publiek.

Verwondering
Sacha vertelt enthousiast over het project: “De ontmoetingen met deze mensen in het afgelopen half jaar vind ik ongelofelijk inspirerend. Aan de ene kant is mijn beeld bevestigd; de vluchtelingen die ik heb gesproken zijn ontzettend aardige, interessante mensen. Het project heeft mijn wereld erg verbreed; ik heb ontzettend veel geleerd over de situatie in Syrië door die ontmoetingen.” Aan de andere kant waren de studenten verwonderd over de overeenkomsten met de vluchtelingen. Zo studeerden een aantal jongens in Damascus, de hoofdstad van Syrië, voor ze naar Nederland kwamen. “Ik kon me door onze overeenkomstige levensfase goed identificeren met die jongens, waardoor ik me heel naar voelde als ik dan thuis kwam van het regenachtige Heumensoord met overal blubber. Daar zit je dan in je comfortabele appartement in Rotterdam met de verwarming aan.”

Kunst met een boodschap
Het platform zal fungeren als een online tentoonstelling met fotografie, verhalen, gedichten, graphic design, kunstwerken en filmpjes. Opvallend is het verhaal van Ali, hij heeft tijdens zijn reis van Syrië naar Nederland allerlei korte filmpjes gemaakt van momenten als het kopen van de zwemvesten en het inwikkelen van hun sigarettenpakjes met folie, om natte sigaretten te voorkomen. Momenteel is hij samen met Sacha bezig deze korte clips te monteren tot een weergave van zijn vluchtverhaal.

“Door middel van kunst en creativiteit kunnen mensen vaak een andere boodschap meegeven of er diepere laag aan toevoegen.”

The Publisher wil de vluchteling en de Nederlander door middel van creativiteit meer verbinden. Ook hopen ze in de toekomst een fysieke verbinding te kunnen maken, door een samenwerking tussen creatieve vluchtelingen en Nederlanders te verwezenlijken. De studenten willen laten zien dat deze groep veel kansen heeft.

The Publisher is opgezet door Sophie Dogterom, Sophie Roumans, Sacha Schemkes, Welmoed Terpstra, Mirthe Vos en Jöran Zeeuw. De eerste verhalen gaan 2 februari online en het platform wordt tijdens What’s Up? officieel gelanceerd. In deze maandelijkse talkshow wordt het beste dat Amsterdam in huis heeft aan creatie en innovatie ontvangen.

*Deze naam is gefingeerd.