Direct na zijn studie kunst en techniek aan de Saxion Hogeschool richtte Twan Pastoor het bedrijf Wirelab op, een digitaal productiebureau in Enschede voor het maken van applicaties, websites en campagnes. Zelf nam hij de rol van ontwerper op zich, maar incorporeerde al snel software. Nu koppelt Pastoor met Wirelab software aan hardware, geleverd door het Enschedese bedrijf 100% FAT. Die samenwerking mondde recent uit in wat hij noemt een ‘interactive projectmapping installation’ op het Wilminkplein: als voorbijgangers op een bepaalde plek op het plein gaan staan, verschijnt er een tekst van dichter, schrijver en zanger Willem Wilmink op de gevel van Wirelab.

Wirelab is daarmee de eerste in Nederland die deze interactieve techniek op deze schaal toepast. Floor Ziegler, initiatiefnemer van Broedstraten, Noorderparktrust en podium het Concertgemaal, allemaal in Amsterdam –Noord, noemde Pastoor na een ontmoeting tijdens haar stadwandeling door Enschede een ‘commerciële stadmaker’. Een voorbeeld van hoe ondernemerschap in combinatie met betrokkenheid bij de leef- en werkomgeving tot een innovatief en creatief initiatief kan leiden.

Waar houdt Wirelab zich precies mee bezig?

Het idee van Wirelab is om techniek toegankelijk te maken voor een breed publiek. Door techniek op een creatieve manier in te zetten, probeert Wirelab bijvoorbeeld het straatbeeld op een positieve manier te veranderen. Een voorbeeld hiervan is de organisatie van de jaarlijkse Hackathon voor het technofeest van poppodium Basic Grooves in Enschede, vertelt Pastoor. ‘Tijdens de laatste Hackathon (augustus 2016) gingen vijf groepjes van vijf mensen aan de slag met de opdracht traditionele en nieuwe kunstvormen te verbinden. Hier kwamen verschillende ideeën uit: een interactieve Rembrandt bijvoorbeeld. Wanneer iemand over een vlak van een op de straat geprojecteerd schilderij van Rembrandt loopt, begint dat schilderij te bewegen. Hoe meer mensen er op straat zijn en over dat schilderij lopen, hoe meer het begint te leven, met geluid en beweging. Voor een ander project hebben we een drumstel geprojecteerd op straat, waarbij mensen tegels konden aanklikken om beats te maken.’ Wirelab werkt voor verschillende podia, zoals het Wilminktheater, Muziekcentrum Enschede en poppodium Atak.

Deze interactieve, digitale projecties bevorderen verbinding op straat, zegt Pastoor. ‘Mensen die dit zien blijven soms tien minuten staan, voorbijgangers komen met elkaar in contact, mengen zich als zij met het spel aan de slag gaan.’ Wirelab brengt echter niet alleen mensen op straat samen. In de productiefase gebeurt iets vergelijkbaars. Mensen uit heel verschillende disciplines komen op de uitgeschreven opdrachten af, van kunstenaars tot motion designers en programmeurs. Wirelab functioneert op experimentele wijze als een verbinder tussen kunst en techniek en zoekt de grenzen daarvan op in de openbare ruimte.

Waar komt dit initiatief vandaan?

Pastoor benadrukt dat het initiatief van interactieve projecties het gevolg is van zijn interesse in het veld van creatieve technologie, maar het komt ook tegemoet aan een behoefte van de stad Enschede. ‘Enschede wil zich profileren als innovatieve en creatieve stad, dit helpt daarbij. Kunst wordt tastbaar, niet statisch maar interactief.’ Hij wil zichzelf liever niet typeren als stadmaker, omdat hij dergelijke projecten vooral onderneemt vanwege het plezier dat hij er zelf aan beleeft. ‘Een stadmaker is iemand die veel verbindingen legt tussen disciplines en mensen en iets van waarde toevoegt aan een stad of gebied. Ik wil mezelf niet in dat of een ander hokje duwen, ik doe dit werk vanwege mijn intrinsieke motivatie om met deze dingen en mensen bezig te zijn.’

Wat is er goed gegaan en wat waren heikele punten in het opzetten van interactieve, digitale projecties op straat?

Er zijn altijd onvoorziene heikele punten, zegt Pastoor. ‘Naast de techniek die het af en toe laat afweten, of niet werkt zoals verwacht – maar meestal kan worden aangepast – werkt het licht van de gemeente en het licht van de beamers waarmee Wirelab projecteert elkaar soms tegen. ‘Ik kreeg bijvoorbeeld problemen met de gemeente vanwege een lichtplan. De kap die ik over lampen had gedaan om dat probleem met de beamers op te lossen, was niet toegestaan.’ Als Pastoor de problemen niet met techniek kan oplossen, laat hij ze op hun beloop. Het is volgens Pastoor echter belangrijk in gesprek te blijven met mensen van de gemeente, juist omdat de regelgeving vaak niet is afgestemd op nieuwe initiatieven zoals die van Wirelab. Daar staat tegenover dat ‘de gemeente Enschede erg geïnteresseerd is in nieuwe initiatieven die voor saamhorigheid en veerkracht in de stad kunnen zorgen. Stadsdeel centrum is bijvoorbeeld enthousiast over de interactieve projecties en probeert daar nu ook budget voor te regelen zodat ze ook elders in de stad kunnen worden aangeboden.’ Pastoor heeft veel positieve reacties van de omwonenden gekregen: de buren zijn erg geestdriftig en vragen naar nieuwe applicaties, klagen niet over het geluid van de projecties.

Tips voor stadmakers en steden

Gevraagd naar tips voor stadmakers en steden, is Pastoor duidelijk: ‘gewoon doen.’ Een tip om een initiatief van de grond te krijgen is om zoveel mogelijk mensen te enthousiasmeren zodat zij het financieel kunnen helpen realiseren. Zo heeft Pastoor aan alle buren gevraagd om bij te dragen aan een dure installatie. Als tegenprestatie is hij bereid iets te doen wat op zijn vakgebied ligt. Inmiddels heeft hij al drie actieve buren die hem vast sponsoren.

Wirelab is inmiddels in gesprek om een tweede lab op te richten en de interactieve projecties over heel Enschede uit te rollen. Pastoor wil dan ook lokale ondernemers de gelegenheid geven om zich te presenteren. ‘De voor hen op te zetten interactieve projecties moeten niet als reclamebord worden gebruikt, maar iets toevoegen aan de openbare ruimte’.