05-05-2017

Leesruimtes, energiegemeenschappen en buurtbedrijven: burgers tonen steeds vaker initiatief om maatschappelijke kwesties aan te pakken en een actieve rol te spelen in openbare diensten. Dergelijke burgeracties krijgen veel aandacht van overheden die de voordelen ervan zien.

De duurzaamheid van deze initiatieven is echter een vraagteken. Met duurzaamheid bedoelen we hier de capaciteit van burgers om blijvend te voorzien in de behoeften van de gemeenschap. Dit artikel belicht twee aspecten die invloed hebben op deze duurzaamheid: hun netwerk en professionaliseringsgraad.

Het Voordeel van Organiseren

Een zekere professionaliteit bevordert stabiele samenwerking. Factoren als het hebben van een verdienmodel, een eigen online aanwezigheid en een fysieke locatie dragen positief bij aan de levensvatbaarheid van burgeracties. De meeste van deze initiatieven hebben een formele structuur, zoals een stichting, wat het beeld geeft dat ze streven naar een langdurige samenwerking.

Neem bijvoorbeeld een burgerinitiatief uit Rotterdam genaamd Granny’s Finest. Hierbij werken jonge designers samen met ouderen aan breiprojecten om eenzaamheid te bestrijden. Door zich formeel te organiseren kregen ze meer financiële steun en media-aandacht.

De Kracht van Eigen Identiteit

Het beheren van een online aanwezigheid en het hebben van een eigen plek vergroot de zichtbaarheid en identiteit van het initiatief. Een eigen ruimte versterkt ook de band en interactie binnen een gemeenschap.

Dit is duidelijk zichtbaar bij de Speeltuinvereniging Kruiskamp in Amersfoort, die is uitgegroeid tot een centraal punt voor maatschappelijke betrokkenheid.

De Uitdaging van Autonomie

Hoewel veel initiatieven inkomsten genereren, zijn er weinig die volledig zelfvoorzienend zijn. De meesten vertrouwen op donaties of overheidssubsidies. Dit kan spanningen veroorzaken tussen het burgerinitiatief en de voorwaarden die subsidies stellen.

Netwerkuitbreiding kan de duurzaamheid van burgerinitiatieven versterken. Echter, een zwakke plek is vaak de afhankelijkheid van enkele kernleden. Een gebrek aan toewijding van leden kan een initiatief ten val brengen.

Uitdagingen en Oplossingen bij de Gemeente

De gemeente speelt vaak een cruciale rol voor burgerinitiatieven. Maar gemeenten stuiten ook op uitdagingen. Bijvoorbeeld, initiatieven die nieuwe diensten leveren of sectoren overspannen, kunnen stuiten op bureaucratische hindernissen.

Een manier om dit tegen te gaan, is het afsluiten van dienstverleningscontracten met burgerinitiatieven, wat leidt tot een gelijkwaardige relatie en hun autonomie erkent. Het ‘Right to Challenge’ is een beleid dat hierbij kan helpen door burgerinitiatieven meer ruimte te geven.