De Circulaire Stad Special: De Circulaire Economie / Workshops

Vrijdag 26 februari stond Pakhuis de Zwijger in het teken van de circulaire economie. Wat hebben we gedaan? Een kleine samenvatting van verhitte discussies en creatieve opwellingen.

Verwachtingsvol zitten de deelnemers bij de eerste workshop van Michel Bauwens. De vooraanstaand, van oorsprong Vlaamse filosoof komt zijn gedachten delen met het publiek, niet wetend dat veel mensen hun huiswerk goed hebben gedaan.

Hij deelt zijn visie over de peer-to-peer economie, wat hem betreft de basis voor een meer circulaire samenleving. Deze nieuwe vorm van economie breekt met het traditionele kapitalisme en stelt mensen in staat om in grote, digitaal verbonden netwerken gezamenlijk te consumeren, produceren en innoveren. Competitie op de staat nu veelal op de eerste plaats. Dit moet vervangen worden door collaboratie. Bauwens: “Open source is de key; dan kunnen we samenwerken aan een gemeenschappelijk doel, in plaats van met elkaar te concurreren. En het scheelt geld. Een open source product is vijf keer goedkoper dan een economisch product. Dit komt doordat de kennis open source wordt gecreëerd en geaccumuleerd op globaal niveau, waarna de producten worden vervaardigd in lokale micro-fabrieken.”

Een econoom in de zaal is van mening dat je er zo niet naar kan kijken: “Ik geloof in schaalvergroting. Het is niet ideaal om in te zetten op decentralisering.” De eerste ronde van deze workshop eindigde met een kritische noot: de peer-to-peer economie die Bauwens voor ogen heeft zien velen in de zaal nog als onrealistisch.

De tweede workshop was van het Rijksduurzaamheidsnetwerk; een groep enthousiaste ambtenaren die samen nadenken en werken aan de transitie naar een circulaire economie en de vraag welke rol de overheid hierin neemt. Alle deelnemers waren goed onderlegd in circulariteit en stelde daarom scherpe vragen. Dit mondde uit in een hevige discussie waardoor het bij een plenaire sessie bleef. Met zoveel kennis in de zaal was het zeker interessant geweest om in kleinere groepen een discussie aan te gaan maar de tijd en de ontstane dialoog lieten dit niet toe.

De derde workshop ging over geld en werd georganiseerd door de Circle Economy. Wat is de functie van geld in een circulaire economie? Moeten we werken aan een nieuwe valuta? Iedereen was het erover eens: de financiële crisis is veroorzaakt door de manier waarop geld nu is gereguleerd. Wat gaan we er aan doen? De deelnemers werden opgedeeld in vier verschillende groepen die onder leiding van een expert gingen brainstormen over het ontwerp van een circulair geldsysteem.

Geld met geld maken, is onwenselijk. Daar was iedereen het over eens. Geld mag niet oppotbaar zijn. Rente leidt tot ongelijkheid. Een negatieve rente werd zelfs gesuggereerd. Hiermee worden mensen geforceerd te investeren en komt geld in de circulatie terecht. Geld mag alleen in de reële wereld worden uitgegeven.

Volgens één van de experts, Gerben Nap van de Social Trade Organization (STRO), is elke euro meer waard als hij vaker wordt uitgegeven. Hiervoor moet hij wel in een circulair systeem zitten. De uitgegeven euro komt dan weer bij de eerste uitbesteder terug, die hem dus weer kan uitgeven. STRO zelf is een organisatie die in Nederland, maar ook wereldwijd, bezig is een alternatief geldsysteem te ontwikkelen. Dit doen ze omdat volgens hen het huidige geldsysteem armoede en milieuproblemen veroorzaakt.

De basis van een nieuw geldsysteem was na de verschillende brainstormsessies wel duidelijk: geld moet niet een doel zijn maar een middel.

De meeste deelnemers waren positief gesteld na de workshops. Verandering moet er komen en een circulaire economie is een goed alternatief. Echter, er zijn nog veel discussiepunten waar ieder zijn eigen mening over heeft. De middag werd afgesloten met de mogelijkheid voor een diner bij Pakhuis de Zwijger. Aansluitend kon de publieke bijeenkomst worden gevolgd, waar naast Michel Bauwens verschillende sprekers het debat over de circulaire economie voortzetten.