Dit artikel verscheen eerder op Amsterdam Smart City.

Zelf zorgen voor je eigen elektriciteit en warmte. Leraar Koos (34), designer Frank (46) en andere gewone Amsterdammers kozen ervoor en wonen comfortabeler dan ooit. Wie zijn deze Amsterdammers die van hun huis een duurzame energiecentrale maakten? En wat bezielt hen eigenlijk? Een portret van drie ‘gewone’ Amsterdammers die besloten op energiegebied ‘all the way’ te gaan. Deel 2: interview met Frank Hylkema uit Amsterdam Houthavens.

“Ik wil het gevoel hebben dat ik mijn leven kan vorm geven zoals ik dat zelf wil. Dat gevoel van persoonlijke autonomie, dat is het allerbelangrijkste. Daarom werk ik bijvoorbeeld zelfstandig. Ik wil mijn eigen broek op kunnen houden.” Vrijheid en onafhankelijkheid lopen als een rode draad door Frank ’s leven. Als kind liep hij al niet graag achter de troepen aan. “Toen ik op de middelbare school zat in de jaren ’80 was iedereen kakker. Ik wilde meteen punker worden.”

Het ouderlijk huis in de Achterhoek verliet hij zo snel mogelijk. Hij wilde de wijde wereld in. Dat werd in eerste instantie de kunstacademie in Groningen waar hij grafisch ontwerp en fotografie studeerde. Hij kreeg er verkering met zijn vrouw Marije (44).

Niemand maakt je wat

Tijdens zijn studietijd in Groningen stapte Frank een keer aan boord bij vrienden die op een boot woonden. “Ik wilde daarna nog maar één ding: een eigen schip. Ik vind schepen zo mooi, in lijnvoering, in vorm… En het coolste van op een boot wonen is dat je gewoon baas op eigen schip bent. Niemand maakt je wat.”

Na hun studie verhuisden Frank en Marije naar Amsterdam maar het gewenste leven op het water liet nog even op zich wachten. Omdat ze op reis gingen bijvoorbeeld. Maar ook omdat banken hun vrije bestaan minder konden waarderen. Een hypotheek krijgen was ingewikkeld. Pas toen Frank een paar jaar achter elkaar ‘goede cijfers’ kon laten zien en Marije een vast contract had als hulpverlener, konden ze hun droom waarmaken. “Ik hield al jarenlang de markt in de gaten. Ik wist precies wat er waar vrijkwam in Amsterdam.” In 2007 kochten ze het binnenschip MS Greta met een ligplaats in de Houthavens. Frank en Marije kregen er zonen Kees (8) en Ties (7) en waren gelukkig, ondanks dat het comfort op het oude binnenschip soms te wensen over liet. “Als het regende kwam het via de ramen naar binnen en het was er vaak koud.”

Klaar voor de sloop

“Toen we gingen nadenken over vervangen van de MS Greta, wist ik al gauw, ik wil een zeeschip. Zo mooi met zo’n hoge brug, van dat dikke ijzerwerk en enorm veel ruimte” De zoektocht duurde lang maar uiteindelijk vond hij wat hij zocht: een, van oorsprong Deense, kustvaarder. “Ze lag klaar om gesloopt te worden. Een prachtig schip, heel zwaar gebouwd. Het staalwerk was nog goed. We hebben alles eruit gesloopt. Vanaf een lege huls zijn we gaan bouwen. Je kan het dan zo inrichten als je zelf belangrijk vindt. Dat is te gek. Ik weet heel goed wat ik wil. We hebben het allemaal min of meer zelf ontworpen.”

Smerige teer bende

Het wonen op het water maakte hen niet alleen bewuster van de natuur maar ook van het idee dat dingen ‘op’ kunnen. “In het vorige schip stookten we op diesel en hadden we een brandstoftank voor 1000 liter aan boord en daar moet je een hele tijd mee doen. Als het op is, is het op. Hetzelfde geldt voor water. Eens in de zoveel tijd wordt er 4 kuub water aan boord gepompt. Dan wordt je zuinig hoor.” Ze wilden vooral graag van de diesel af. “Als die brander wordt schoongemaakt, zo’n paar keer per jaar, zie je pas echt wat voor smerige teer bende het eigenlijk is. De man die dat doet, komt met een masker op want het is hartstikke kankerverwekkend. Echt vies. En het rendement is ook nog eens laag. Waarom zou je eigenlijk nog gebruik maken van fossiele brandstoffen als er goede alternatieven zijn?”

Allemaal maatwerk

Met de verbouwing van het nieuwe schip besloten ze het zo duurzaam mogelijk aan te pakken. Geen gemakkelijke opgave. Samen met de scheepsbouwer, leverancier en installateur gingen ze om de tafel om een plan te maken. “Het is allemaal maatwerk. Je moet aan de slag met een stalen bak die in het water ligt. Dat is heel anders dan een goed geïsoleerd nieuwbouwhuis met spouwmuren. De truc is een bouwer te vinden die daarvoor open staat” Frank straalt als hij erover vertelt. “Je moet helemaal uitvogelen hoe je het optimale eruit haalt. Alles moet met elkaar samenwerken en op elkaar afgestemd zijn. Er zit echt veel denkwerk in hoor. Ik heb héél veel mensen gesproken en advies gevraagd. Van patrijspoorten tot isolatie. Maar dat is een groot deel van de lol. Het is natuurlijk gewoon te gek om te doen.”

Tovenarij

Hoewel hij zoon is van een technisch ingenieur, had Frank voor de verbouwing nooit heel veel interesse in techniek. “Het heeft soms een beetje een suffig imago ofzo. Tot je je realiseert hoe innovatief en bijzonder het eigenlijk is. Dat iemand al die dingen gewoon bedacht heeft. Zo’n warmtepomp die wij hebben voor de verwarming. Op magische wijze kan je gebruik maken van wat er hier om ons heen gewoon is. Het lijkt wel tovenarij.” De planning is om komend voorjaar de zonnepanelen te leggen. Zodra die er zijn, hoeven Frank en Marije geen gebruik meer te maken van walstroom en zijn ze definitief onafhankelijk.

Liever fijn wonen dan extra nullen op mijn bankrekening

De verbouwing verliep soepel. Frank kijkt er tevreden op terug en is ontzettend blij met het eindresultaat. “Het is allemaal zo heerlijk luxe nu. We moeten er zelf ook nog aan wennen. We voelen ons de koning te rijk. Maar ik heb makkelijk praten hoor. Wij konden dit financieel zo doen. De juiste mensen vanaf het begin erbij betrekken. Als je een klein budget hebt, kies je hier misschien niet voor. Er zit bij ons veel spaargeld in.”

Frank ziet de boot als zijn pensioen. “Ik ben zelfstandig dus ik moet iets doen. Ik wil dat geld niet op de bank hebben staan. En beleggen, daar ben ik niet goed in. Het is een bewuste keuze het in ons huis te steken. Behalve dat ik het een veilige belegging vindt, levert het ons 30 jaar woongenot op. Mijn gezin en ik leven nu. Ik wil liever fijn wonen dan die extra nullen op mijn bankrekening. Het enige treurige van die gedachte is dat we van het schip af moeten als we ons pensioen willen verzilveren… Eigenlijk wil ik hier nooit meer weg.”

Tip van Frank:

• Zet vanaf het allerprilste begin de juiste mensen – bouwer, installateur en leverancier – bij elkaar aan tafel en maak samen een integraal plan. Echt energiezuinig verbouwen werkt alleen als alles optimaal op elkaar afgestemd is.
• Zelf interesse om je huis, boot of appartement energie neutraal te verbouwen? Kijk op: Energiesubsidiewijzer. Daar vind je onder andere de City-zen subsidie waar Frank ook gebruik van maakte.