Afgelopen woensdag (09-12-15) vond de Blauweconferentie plaats in Het Schieblock te Rotterdam. Een bijeenkomst, georganiseerd door het Rotterdams Milieucentrum, waar water in de stad centraal stond. Hoe gaat de Havenstad Rotterdam om met (regen)water en hoe zouden ze hier in de toekomst nog beter mee om kunnen gaan?

Arnoud Molenaar (programmamanager van Rotterdam Climate Proof) opende de middag en nam ons mee naar de toekomst; in 2025 moet Rotterdam 100% klimaatbestendig zijn. Klinkt als een goed en verstandig idee, maar hoe ziet zo’n klimaatbestendig Rotterdam er dan uit?

Laten we positief beginnen. We kunnen stellen dat Rotterdam het op dit moment niet bepaald slecht doet. Op de klimaattop in Parijs heeft ze de prijs voor ‘Best Adaptation Strategy’ gewonnen. Rotterdam mocht deze prijs in de wacht slepen wegens haar inzet voor klimaatadaptatie, het omgaan van de stad met de gevolgen van klimaatverandering.

Maar Rotterdam heeft nog wel een weg te gaan. Ze moet nóg robuuster worden, zo vertelde Arnoud. Naar verwachting zullen er door klimaatverandering vaker en hevigere buien vallen. De stad moet er op sociaal en technisch niveau klaar voor zijn om deze buien letterlijk en figuurlijk op te vangen. De stad moet een soort spons worden met voldoende veerkracht om water op te vangen en om het ook weer op een nuttige manier kwijt te raken. Daarbij moeten we positief kijken naar het water dat op ons dak valt en het op een positieve manier inzetten in plaats van het als een last te zien. Volgens Arnoud kunnen we spreken van een paradigma shift die rond 2005 in Rotterdam plaatsvond. Toen werd de visie ‘Waterstad 2035’ ontwikkeld. Deze visie is in 16 dagen opgesteld met behulp van architecten, stedenbouwkundigen, economen en waterbeheerders. Iedereen werd enthousiast van dit toekomstbeeld. Hiervoor werd (regen)water vooral als vervelend ervaren en werd er gevochten tegen de hoeveelheid aan water in de stad. Nu wordt water vaker als positief ervaren en probeert Rotterdam te leven met water in plaats van tegen water.

Als we een klimaatbestendig Rotterdam willen, dan moeten we niet onder de grond maar boven de grond gaan investeren stelt Arnoud. Rotterdam heeft enorm veel platte daken; hier moet gebruik van gemaakt worden. De wederopbouw in de jaren ’50 heeft voor maar liefst 14,5 km2 aan platte daken gezorgd. Dit daklandschap is 76% van het totale dakoppervlak en biedt mooie kansen voor een multifunctioneel en duurzaam gebruik. Naast gebruik maken van daken kunnen we ook denken aan het ontwerpen en bouwen van drijvende objecten.

Ter illustratie van een klimaatbestendige stad waren er een aantal initiatieven uitgenodigd die meewerken aan deze adaptatie. Slimdak010, Hemel(s)water, Gewildgroei en Operatie Steenbreek vertelden over hun projecten en gaven ieder een workshop waarbij ze dieper op de stof ingingen.

Slimdak010 denkt mee met het weerbericht. Een systeem dat water buffert wanneer er veel regen valt en het zet de sluizen open wanneer het te droog is. Het eerste Slimdak willen ze bovenop het Dakpaviljoen van de DakAkker op de zevende verdieping van Het Schieblock aanleggen.

Hemel(s)water wilt het water dat uit de hemel op ons dak komt vallen nuttig gebruiken. Er heerst zoetwater schaarste in de wereld en daar komt nog bij we veel van ons water vervuilen door afvallozing. In plaats van het vervuilen wilt Albert Jansen van Hemel(s)water water juist schoner maken zodat we het kunnen gebruiken als douche- en drinkwater. Niet eerst regen laten vallen in de rivier en vervolgens als bronwater verkopen, maar direct het regenwater opvangen en zuiveren aan huis.

Steenbreek is geen initiatief uit Rotterdam, maar uit Den Haag. In samenwerking met de gemeente heeft Steenbreek een actie opgezet; Steen eruit, plant erin. De voornaamste reden voor de gemeente om Steenbreek te ondersteunen was de enorme waterberging waar ze mee te maken kreeg. Door tegels te vervangen voor planten creëer je een veel betere opvang van regenwater. Het idee is om de stenen die weggehaald worden te vergruizen en daar bijvoorbeeld cement en grind van te maken voor hergebruik.

Met Gewildgroei ging ik mee op pad, op zoek naar gewild groen. Onkruid heeft een negatieve connotatie, en de jongens van Gewildgroei (Vincent en Bennie) stellen juist dat de spontaan groeiende plantjes gewild zijn, in ieder geval wat hen betreft. We willen het groen in de stad te vaak controleren en beheren, maar volgens Vincent is de essentie van natuur juist dat zij autonoom is; vanzelf groeit. Met Gewildgroei willen ze het “spontane reguleren”. Hiervoor hebben ze een tegel ontwikkeld waar voldoende ruimte is voor plantjes om doorheen of langs te groeien. Ze willen niet alleen letterlijk het groen in de stad stimuleren, maar ook een discussie over hoe wij tegen onkruid aankijken opwekken. Uiteindelijk is het doel een mind-switch te creëren waarbij we de natuurlijke afwisseling en het spontane van groen meer kunnen waarderen.

De avond werd afgesloten met het uitreiken van de jaarlijkse prijzen van het Rotterdams Milieucentrum: de Groene Vogel en de Groene Pluim. De Groene Vogel werd overhandigd aan de vrijwilligers van de Carnissetuin. Deze prijs mochten ze ontvangen omdat de tuin een educatief paradijsje is waar jong en oud samen kunnen komen. Kees van Oorschot kreeg als groenste ‘overheidsdienaar’ de Groene Pluim. Kees heeft zich de afgelopen jaren voornamelijk hard gemaakt voor de stadslandbouw in Rotterdam, iets waar Rotterdam in voorop loopt.

Kortom, er hing een hele positieve sfeer bij de Blauweconferentie, waar duidelijk werd dat Rotterdam het eigenlijk best al goed doet op gebied van klimaatadaptatie. Ze mogen best trots zijn op de bestendigheid van de stad, maar uiteraard is er ook nog genoeg om aan te sleutelen dus laten we met positieve energie voorts gaan!